Gemiddeld wordt er bij de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht jaarlijks 795 liter foetaal kalfsserum en 9,8 liter aan basaalmembraanextracten gebruikt. Voor de productie hiervan zijn jaarlijks ongeveer 1.600 kalveren en 2.000 muizen nodig.

Biomedische wetenschappers doen al sinds de jaren 50 onderzoek met gekweekte cellen in het laboratorium. Om in de toekomst dierproeven te vervangen, worden er met name in de laatste jaren veel geavanceerde celkweekmodellen ontwikkeld, denk hierbij aan mini-orgaantjes (organoïden) en orgaan-op-een-chipmodellen. Deze complexere modellen zijn steeds beter in staat om het menselijk lichaam na te bootsen en zijn dan ook een veelbelovend alternatief voor dierproeven.

Vaak zijn deze celkweekmodellen echter niet volledig diervrij en gaan ze gepaard met ‘onzichtbaar diergebruik’. Voor deze modellen wordt namelijk vaak gebruik gemaakt van producten die afkomstig zijn van dieren. Denk hier bijvoorbeeld aan foetaal kalfsserum en aan basaalmembraanextracten zoals Matrigel en Cultrex.

Foetaal kalfsserum wordt gewonnen uit het bloed van ongeboren kalfjes. Dit serum zit vol met voedingsstoffen, zoals groeifactoren en hormonen, die ervoor zorgen dat cellen zich kunnen vermenigvuldigen.

Basaalmembraanextracten zijn een specifiek type extracellulaire matrix dat afkomstig is van muizentumoren. De extracellulaire matrix is een structuur, bestaande uit vezelachtige eiwitten, die zich buiten de cellen bevindt en stevigheid en structuur biedt aan weefsels. Deze extracten zijn erg bruikbaar voor het kweken van organoïden en stamcellen. Het gebruik hiervan gaat echter wel ten koste van muizen, die speciaal worden gefokt voor de productie van basaalmembraanextracten.

Het 3Rs Centre Utrecht ondersteunt onderzoekers bij hun zoektocht naar diervrije alternatieven.